Rechters willen vechtscheiding voorkomen
Rechters willen voorkomen dat kinderen beschadigd raken door gedrag ouders in een vechtscheiding.
Familierechters gaan hun werkwijze aanpassen om te voorkomen dat kinderen schade oplopen tijdens een zogenoemde vechtscheiding. Initiatieven die bij rechtbanken zijn ontwikkeld en goed blijken te werken, worden volgend jaar landelijk ingevoerd.
Ook streeft de Rechtspraak naar een andere scheidingsprocedure, waarbij ouders gezamenlijk hun problemen aan de rechter voorleggen. Op die manier wordt hun conflict niet onnodig aangewakkerd en wordt een vechtscheiding voorkomen.
Zo’n 70.000 kinderen maken jaarlijks de scheiding van hun ouders mee, met alle praktische, financiële en emotionele gevolgen van dien. Bij ongeveer 20% van de gezinnen verloopt dat niet goed en is er sprake van een vechtscheiding. Ouders worden het niet eens over zorg voor de kinderen of de alimentatie, of ze houden zich niet aan afspraken, wat kan leiden tot steeds nieuwe procedures.
Verbeteringen
Kinderen raken in een vechtscheiding vaak blijvend beschadigd, vooral als de strijd via hen wordt uitgevochten. Om te voorkomen dat de gang naar de rechter daaraan bijdraagt, hebben rechters een visiedocument opgesteld waarin een reeks voorstellen staat om hun werkwijze te verbeteren. Daarbij staat het belang van het kind altijd voorop. Verschillende vernieuwingen worden momenteel al op proef in de praktijk gebracht en door wetenschappers gevolgd. De Raad voor de Rechtspraak heeft nu besloten geld vrij te maken om pilots die zich in de praktijk hebben bewezen landelijk in te voeren.
Regierechter
Een belangrijke verandering is dat altijd een regierechter wordt aangewezen, die alle geschillen rondom de scheiding behandelt, of het nu gaat om boedelscheiding of de verdeling van de zorg voor de kinderen. De rechter praat met de ouders en de kinderen en verzamelt zoveel mogelijk informatie. Zo krijgt de rechter een goed beeld van wat er allemaal speelt in een gezin en wat er nodig is om dat snel en goed op te lossen.
Dossiers scannen
Aan de hand van het dossier wordt vooraf de ernst van de zaak ingeschat: hoe complex zijn de problemen, is er kans dat het uit de hand loopt, zijn er financiële kwesties die snel opgelost moeten worden? Zo nodig wordt snel een zitting gepland, waar de benodigde instanties vertegenwoordigd zijn, zodat direct knopen doorgehakt kunnen worden en een lange vechtscheiding kan worden voorkomen. Ook kan extra tijd worden uitgetrokken voor zo’n zitting. Bij het scannen van het dossier wordt bovendien bekeken of mediation mogelijkheden biedt. In dat geval stimuleert de rechtbank de ouders om dat eerst te proberen.
Afspraken over hulp
In Noord-Nederland hebben familierechters afspraken gemaakt met hulpverleners en gemeenten over de hulp die ouders en kinderen kunnen krijgen. Daardoor kunnen zij mensen gericht doorverwijzen en staat vooraf al vast dat de gemeente die hulp financiert. Dat scheelt heel veel tijd en vergroot de kans dat mensen op de juiste plek terechtkomen. De Rechtspraak vindt het van groot belang dat zo’n uniform hulpaanbod overal in het land beschikbaar komt en neemt het initiatief om tot afspraken te komen met betrokken instellingen en gemeenten.
Belangenbehartiger voor het kind
Met de inzet van gedragsdeskundigen (psychologen, orthopedagogen) die als ‘bijzondere curator’ de belangen van het kind behartigen, is de afgelopen tijd bij de rechtbank Zeeland-West-Brabant veel ervaring opgedaan. Zo’n curator praat met alle gezinsleden, brengt de totale situatie in kaart en zoekt vervolgens oplossingen. De curator zorgt ervoor dat de stem van het kind wordt gehoord, laat ouders het effect van hun gedrag op de kinderen inzien en voorziet de rechter van extra informatie. De Rechtspraak wil ook daar landelijk mee verder, maar moet eerst afspraken maken over de financiering.
Samenhang
In samenhang zullen deze maatregelen ervoor zorgen dat minder kinderen beschadigd raken als hun ouders gaan scheiden, hoopt het Landelijk Overleg Vakinhoud Familierechters. Daar kan ook de wijziging in de procedure aan bijdragen waar de Rechtspraak voor pleit. In de huidige situatie staan ouders tegenover elkaar in de rechtszaal, als verzoeker en verweerder. Vervolgens vraagt de rechter diezelfde ouders om samen aan de beste oplossing voor de kinderen te werken. Dat gaat veel beter als zij zich gezamenlijk tot de rechter kunnen wenden en niet als strijdende partijen, is de verwachting.
Bron: Raad voor de Rechtspraak
